دخوی نابغه که با نوشتن لغت‌نامه‌اش بزرگ‌ترین خدمت را به زبان فارسی در دوران خویش انجام داد این طنزپرداز یکی از پایه‌گذاران روزنامه صوراسرافیل، محبوب­ترین و تأثیر گزارترین نشریه زمان خود است ؛در دامان مادری پرورش یافت که به دانش اهمیت زیادی می‌داد و همین موضوع نقطه شروع تربیت چنین بزرگ‌مردی  در تاریخ این سرزمین شد که با نوشتن کتاب امثال الحکم باآن‌همه مثل و حکمت ظریف، نقض؛ خدمتش، به فرهنگ ایران و ایرانی را به‌حداعلا رساند. از دیگر فعالیت‌های او در زندگی پرفراز و نشیبش می‌توان به نمایندگی مجلس، مدیریت مدرسه‌ی علوم سیاسی، ریاست دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران اشاره کرد.

دهخدا در صوراسرافیل با نام‌های مستعار مختلفی می‌نوشت، مشهورترین نام مستعار او «دخو» است که با این نام مجموعه‌ای از مقالات طنز به نام چرندوپرند را در پایان هر یک از شماره‌های روزنامه‌ی صوراسرافیل می‌نوشت. این مقالات زبان تیز و برنده‌ای داشت و می‌توان گفت بنیان‌گذار سبک متفاوتی در روزنامه‌نگاری شد. دهخدا در مقالاتش، مسائل مختلفی مثل نادانی، خرافات و تبعیض و استبداد را در قالب طنز بیان کرد و محتوای آن‌ها را به سمت مسائل اساسی می‌کشاند، تا جایی که آشکارا سربه‌سر نمایندگان مجلس می‌گذاشت و این‌گونه طرز کار آنها را نکوهش می‌کرد، دهخدا به‌خاطر نوشته‌هایش همواره با انتقادات زیادی مواجه بود و بسیاری از نوشته‌هایش باعث توقیف گاه‌وبی‌گاه صوراسرافیل می‌شد.

دهخدا در شروع جنگ جهانی اول به مدت دو سال و نیم در میان ایل بختیاری زندگی کرد و در همان‌جا بود که فکر نوشتن لغت‌نامه یا فرهنگ‌نامه‌ای جامع برای زبان فارسی در ذهن او شکل گرفت؛ او پس از جنگ جهانی دیگر به عرصه‌ی سیاست بازنگشت و پس از آن او تمام‌وقتش را به نگارش لغت‌نامه‌اش اختصاص داد که امروزه نگارش لغت‌نامه‌ی دهخدا و نقش آن در حفظ زبان فارسی را هم‌تراز شاهنامه می‌دانیم.

منابع: فیدیبو، همشهری آنلاین، کتابراه