شهرستانی کوچک در استان سیستان و بلوچستان ایران که قدیمیترین گمرک کشور را در خود جایداده است و تنها مرز قانونی در جنوب شرق کشور است که رفتوآمد سیاحان خارجی و داخلی از این معبر صورت میگیرد و از طریق راهآهن، ایران را به شبهقاره هند متصل میکند و در گمرک آن بیش از صدسال است که صادرات و واردات صورت میگیرد.
وجه تسمیه میرجاوه (میر جاه) یعنی جای که محل زندگی میر است. منظور از میر در میربولان ریگی است که سپهسالار نادرشاه افشار بوده که با اندیشیدن ترفندی نظامی زمینه فتح هند و عبور لشکر ایران از گذرگاه بولان را فراهم کرد. در کتاب اقوام مهاجر ایرانزمین آمده است: چهار دسته از قوم میر از عربستان به جنوب شرق ایران کنونی مهاجرت کردند و مدتی در این محل سکونت ورزیدند به همین علت به آن میرجاوه میگویند؛ یعنی جایگاه میر، سپس دودسته از آنها در ایران کنونی مستقر و دودسته دیگر به سمت شرق ایران کنونی رهسپار شدند. از ۶۰ اثر تاریخی موجود در شهرستان میرجاوه ۱۲ اثر آن به ثبت ملی رسیده است و از مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
غار هفتادملا در روستای روپس دهستان تمین قرار دارد در دامنه ارتفاعات مشرف به روستا، حفرهای وجود دارد که در آن نمونهای از گورستانهای منحصربهفرد دوران اسلامی به نام گورستان هفتاد ملا قرار گرفته است.
اداره پست میرجاوه که ساختمان آن به سبک معماری خانههای چوبی با سقف شیروانی ساخته شده است. راهآهن میرجاوه که این بنا و مجموعه سازههای مرتبط با آن سنگپایه بنای شهر میرجاوه و زاهدان است. شهربانی میرجاوه که بهمنظور حفظ نظم و امنیت شهر نوپای میرجاوه این مرکز پلیس شهری راهاندازی شد
قبرستان هفتاد ملا که شامل مجموعهای از صورت قبرهای پنج طبقه مصطبهای شکل پلکانی با دیواری مخوف و سوراخدار عمود بر روی آنها است. این قبرستان به دوره اسلامی میانه تعلق دارد.
قلعه تپه لادیز که ویژگیهای این اثر استفاده از سنگهای درشت برای پیبندی بنا و ساختن دیوارهای خشتی روی این پیهای سنگی است. از دیگر جاذبههای طبیعی این شهرستان رودخانه، غار و آبشار لادیز، باغ جونآباد را میتوان نام برد
معماری صخرهای تمین منحصر بوده و فقط در چند جای ایران چنین معماری دیده میشود. علاوه بر معماری، تمین دارای طبیعت زیبا و بکر است و همچون روستاهای اطراف مشهد و شاندیز سرسبزی و خرمی خاص و آبوهوای منحصربهفردی دارد.
منابع: سایت کجارو، سیر ایران
