عصر ژوراسیک و دوران حیات دایناسورها و سرگذشت عجیبشان همیشه نقطه‌ای مجهول و نامعلومی در تاریخ زمین‌شناسی بوده است؛ موجوداتی که منشأ حیات آنها را در عصر مزوزوئیک و به‌ویژه دوره کرتاسه می‌دانند.
مزوزوئیک که خود از دوکلمه Meso به معنی میانه و Zoa به معنی حیات ساخته شده و به دوران میانه زیستی نیز نامیده می‌شود ۱۶۰ میلیون سال به طول انجامیده است. این عصر خود سه دوره زمین‌شناسی را تشکیل داده است که به ترتیب از قدیم به جدید عبارت‌اند از تریاس، ژوراسیک، کرتاسه که به طور مختصری در زیر به معرفی آنها می‌پردازیم:
▪ تریاس: از کلمه یونانی تریاس به معنی «سه‌تایی» گرفته شده است. زیرا رسوبات این دوره در آلمان از سه قسمت متمایز ، تشکیل شده است.
▪ ژوراسیک: از نام کوههای ژورا واقع در فرانسه گرفته شده است. دوره ژوراسیک در زمین شناسی تاریخی حائز اهمیت می‌باشد زیرا مطالعات باارزش چینه شناسی و بخصوص بیواستراتیگرافی در این دوره صورت گرفته است.
▪ کرتاسه: از کلمه Craie به معنی گل سفید گرفته شده است. کرتاسه با 70 میلیون سال طول طولانی‌تر سیستم دوان مزوزوئیک به شمار می‌رود. در اواخر این دوره بود که پستانداران کوچکی به وجود آمدند
به‌طورکلی دوران مزوزوئیک، دارای آب‌وهوای نسبتاً گرم و از نوع آب‌وهوای استوایی و یکنواخت‌تر از آب‌وهوای فعلی بوده است. جانوران و گیاهان در این دوره تکامل بیشتری نسبت به دوران قبلی زمین‌شناسی پیدا کردند و از ادوار پیشین عالی‌تر شده‌اند. در این دوران دودسته مهم جانوری پدیدار گشتند که عبارت‌اند از: نرم‌تنانی مانند آمونیت‌ها (Ammonite) و خزندگان غول‌پیکر مانند دایناسورها. همچنین نخستین پرندگان در این دوره ظاهر شده‌اند و نیز آثاری از حیات نخستین پستانداران ابتدایی نیز در این دوران پیدا شده است. وضع خشکی‌ها و دریاها در اوایل این دوران تقریباً شبیه دوران قبل از آن بوده، ولی از اواسط آن، در اغلب نقاط علائم پیشروی دریا مشاهده می‌شود و اگر بخواهیم یکی از اتفاقات مهم این دوره به‌غیر از عصر حیات دایناسورها را نام ببریم، تقسیم خشکی گندوانا (شامل آمریکای جنوبی و آفریقا) به دو قاره‌ی کنونی بوده است.
منبع: بخش مقالات علمی آکاایران، جغرافیای دیرینه
