شهرستان شازند یکی از شهرستان‌های استان مرکزی ایران است. مرکز این شهرستان، شهر
است که در ۳۵ کیلومتری جنوب غربی اراک قرار دارد.
این شهرستان با استان‌های همدان و لرستان هم‌مرز است و دارای آب و هوای کوهستانی است.
شهرستان شازند به دلیل برخورداری از اماکن گردشگری متعدد نظیر دریاچه شازند، قله مرتفع شهباز، و مراکز دیگر، قطب گردشگری استان مرکزی است. همچنین شهرستان شازند دارای صنایع مهمی از جمله پالایشگاه، پتروشیمی، نیروگاه برق و کارخانهٔ قند و کارخانه رنگ‌سازی روناس است که به‌جز کارخانهٔقند بقیه در مرز با شهرستان اراک قرار دارند.
وجه تمسیه
شازند در قدیم ادریس آباد نام داشته‌است، بعد از احداث راه‌آهن و به واسطه نزدیکی به کوه شاه زنده، به شاه زنده معروف شده‌است. منظور از شاه (کیخسرو) پادشاه افسانه‌ای ایران در شاه نامه فردوسی و همچنین برگرفته از آئین زرتشتی ایران می‌باشد.
زرتشتیان منطقه عقیده داشته‌اند که کیخسرو و پهلوانان نامی ایران در این کوه از نظرها پنهان شده‌اند.
بعد از انقلاب، به واسطهٔ موج شاه ستیزی، نام شهرستان به آزاد شهر و سپس به شهرستان سربند تغییر یافت که اشاره به منطقه سربند در غرب این شهرستان دارد. سربند در اصل دهستانی از این شهرستان بوده، که اکثراً ترک‌زبان و مهاجر هستند. در زمان دولت سید محمد خاتمی و به کوشش نماینده شهر، نام این شهرستان به نام اصیل تر شازند برگشت.
آب و هوا
آب و هوای شازند سرد و کوهستانی است که تابستانهای معتدل و زمستانهای سردی را به همراه دارد. سردترین نقطهٔ استان مرکزی در این شهر است. قله شهباز بلندترین قله استان مرکزی در این شهر واقع شده که داری چشم‌انداز زیبا و طبیعت منحصر به فرد و یخچالهای فصلی می‌باشد که تا تیر ماه و مرداد ماه دوام داشته‌اند ولی هم‌اکنون به علت چرای دامها در این کوه به شدت آسیب دیده‌اند و همچنین به علت بارندگی فراوان در این شهر و روستاها و کوه‌های اطراف آن در منطقه‌ای بالاتر از بخش هندودر این شهرستان مکان مناسبی برای ایجاد پیست اسکی به‌وجود آمد که بعد از ساخت این پیست این منطقه در زمستان به عنوان یکی از جاذبه‌های توریستی شهر مطرح است. از دیگر جاذبه‌های توریستی شهرستان می‌توان به سراب عباس‌آباد اشاره کرد که حجم آبی که از زیر کوه می‌آید جالب توجه‌است و اخیراً باعث ایجاد پارک بزرگی شده‌است. از بناهای تاریخی این شهر می‌توان به امامزاده سهل بن علی و قدمگاه علی بن موسی الرضا اشاره کرد.
۴ خرداد ۱۳۸۷ یک کارخانه مواد شیمیایی و پتروشیمی در این شهر منفجر شد و ۲۶ نفر از کارگران زنده زنده در آتش سوختند و ۵۰ نفر دچار آسیب جسمی بسیار شدید شدند.
جمعیت
بنابر سرشماری مرکز آمار ایران، جمعیت شهرستان شازند در سال ۱۳۹۵ برابر با ۱۳۲٫۰۰۰ نفر بوده‌است.
ارامنه شازند
در مورد تاریخچه شازند سندی در دست است (کلیسای جلفای اصفهان) که در زمان صفویان به دستور شاه عباس صفوی، ارامنه به این منطقه کوچانده شده‌اند و مردمان خود شازند (شهر شازند) در اصل از ارامنه بوده‌اند و اندکی هم از لرستان می‌باشد و ترک زبانان بیشتر در منطقه سربند ساکن‌اند که اسکان آنان در این منطقه را می‌توان در قرن سوم و همزمان با قدرت گرفتن سلجوقیان وقبل از حمله مغول دانست. اولین ارامنه از طرف همدان به شازند آمده‌اند و در روستای جزنق ساکن شده‌اند و بعد به شازند آمده‌اند در خود شهر شازند (محله کلاوه - ازنا- عباس‌آباد - ادریس آباد) بیشتر ارمنی‌نشین بوده‌اند که محله کلاوه شش دانگ ارمنی - ازنا چهار دانگ ارمنی دو دانگ مسلمان -عباس‌آباد شش دانگ ارمنی و ادریس آباد سه دانگ ارمنی و سه دانگ مسلمان بوده‌است.
در حال حاضر بیشتر ارامنه از شازند رفته‌اند و فقط چهار نفر باقی مانده‌اند در کلاوه و عباس‌آباد همه مهاجر هستند ولی در ازنا و شازند خانوادهای اصیل منطقه که از گذشته بوده‌اند وجود دارند مردم قدیمی این منطقه از ارامنه بسیار به نیکی یاد می‌کنند.
