ایرانیان از دیرباز به حفظ نظافت بدن و شستشوی همیشگی آن اهمیت فراوان می‌دادند و بی تردید می توان گفت ایرانیان نخستین قوم در جهان بودند که گرمابه یا

حمام‌های عمومی را ایجاد کردند ،پیروان مهر پرستی و زرتشتی توجه بسیاری به پاکیزگی داشتند و آب را مظهر پاکیزگی و قداست می‌دانستند. اولین گرمابه‌ها به صورت رسمی در زمان هخامنشیان ساخته شده است. این حمام‌ها به اجزا و قسمت‌های زیادی تقسیم می‌شدند یکی از اجزای بسیار مهم این آن، تون یا آتشدان نامیده می‌شد که به صورت یک ظرف مسی بزرگ در کف خزینه تعبیه شده بود و در زیر آن آتش روشن می‌کردند تا رفته‌رفته آب خزینه در طول شب گرم شده و برای استحمام در صبح روز بعد آماده شود. لازم به ذکر است که در قدیم برای سوخت تون حمام از خار بیابان و هیزم و فضولات حیوانات استفاده می‌کردند.همچنین برای جلوگیری از ریختن آب به داخل تون و خاموش شدن آتش کف خزینه را به‌وسیله لایه‌ای از خاک رس، آهک، پشم بز، پیه، موم زنبورعسل، کرباس و غیره آب بندی می‌کردند و در نهایت با لایة ضخیمی از ساروج روی آن را می‌پوشاندند.

اما لازم به ذکر است که گرمابه ها در گذشته صرفا فضایی برای نظافت نبود بلکه یک فضای اجتماعی محسوب می‌شد که مراسم عروسی، جشن حنابندان، جشن زایمان، یا برگزاری جلسات مهم مردان از قبیل، تصمیمات سیاسی در حمام گرفته می‌شد، در کل حمام فضایی بود برای معاشرت و در کنار این تعامل، از حمام‌ها برای نظافت، اصلاح موی سر و بدن، ماساژ گرفتن و … هم استفاده می‌کردند.

بعد از اینکه اسلام به ایران وارد شد، ساخت این بنا اهمیت بسیار زیادی پیدا کرد، به‌طوری‌که در دوره صفوی ما فقط ۲۷۲ حمام در اصفهان داشتیم. چند حمام مهم و تاریخی در ایران از جمله: حمام مهدی قلی بیگ مشهد، حمام وکیل شیراز، حمام حاج‌آقا تراب نهاوند، حمام چهارفصل اراک، حمام گنجعلی خان کرمان، حمام سلطان امیراحمد کاشان هستند که امروزه به موزه تبدیل شده‌اند.

منبع: خبرگزاری میراث‌فرهنگی جمهوری اسلامی ایران/ آب در تمدن ایرانی.