اوستا که زند اوستا نیز نامیده می‌شود، کتاب مقدس دین زرتشتی است که شامل کیهان‌شناسی، شریعت و آیین‌های مذهبی آن، آموزه‌های زرتشت است برخلاف مردم خاورمیانه، ایرانیان نه تصویری از خدایان خود می‌ساختند و نه معابدی برای اسکان آنها می‌ساختند و ترجیح می‌دادند در فضای باز عبادت کنند. پرستش خدایان عمدتاً در چارچوب یک آیین مرکزی به نام یسنا انجام می‌شد که در جزئیات بسیار با یا جنگ ودایی مطابقت دارد. جالب است بدانیم که هر دو آیین، گرچه در طول هزاران سال
دستخوش تغییراتی شده‌اند، هنوز توسط زرتشتیان و هندوها در مراسمی که باید قدیمی‌ترین آیینی باشد که به طور مداوم اجرا می‌شود، انجام می‌پذیرد. آئین یسنا، تا آنجا که می‌توان آن را بازسازی کرد، اساساً یک جشن بسیار شیک بود که به یک مهمان ارجمند تقدیم می‌شد، قربانی میزبان و ایزد مهمان بود. اگرچه به طور دقیق مشخص نیست که یسنا در چه زمانی و چند بار برگزار می‌شد اما در دین زرتشتی به یک آیین روزمره تبدیل شد، دلیل برگزاری یسنا برقراری ارتباط با یک موجود الهی یا برای هدفی خاص به‌عنوان‌مثال به‌دست‌آوردن نسل و پیروزی یا برای رفاه عمومی به‌عنوان ابراز تقوا و یک غذای آیینی بود، یسنا از قوانین تعیین شده مهمان نوازی پیروی می‌کرد. به‌عنوان‌مثال برای مهمان دعوت‌نامه ارسال می‌شد. در بدو ورود از راه دور به او خوشامد می‌گفتند و صندلی راحتی برای او در نظر می‌گرفتند، گوشت و نوشیدنی گوارا و نیروبخش به او می‌دادند و با آهنگی پذیرایی را شروع می‌کردند و از اعمال و فضایل بزرگ او بسیار تمجید می‌کردند. در نهایت انتظار می‌رفت که مهمان پذیرایی را در قالب یک هدیه برگرداند.
اما لازم به ذکر است که مهم‌ترین چیز در این میهمانی آتش بود و چه در آتشکده خانه و چه در دوره‌های بعدی، آتش مقدس باید با سوخت مناسب نگهداری می‌شد، از عوامل آلاینده دورنگه داشته می‌شد و مهم‌تر از همه هرگز اجازه خاموش شدن به آن نمی‌دادند.
و همچنین مهم‌تر از تقدیم گوشت قربانی حیوان، تهیه نوشیدنی الهی هائوما بود. مانند آتش، هائوما هم به عنوان یک نوشیدنی مقدس و هم به عنوان یک خدای قدرتمند در نظر گرفته می‌شد. احتمالاً بیشترین بخش یسنا به فشار دادن هائوما اختصاص داشت. اگرچه تعدادی پیشنهاد برای شناسایی گیاهی که آب آن برای نوشیدنی تشریفاتی استخراج شده است، وجود داشته است، اما همه آنها از اثبات مطلق کوتاهی کرده‌اند.
پ.ن: اوستا کتاب دینی زرتشتیان در زمان ساسانیان در 21 بخش در قالب سه بخش گاسانیک (7 بخش)، هاتک‌مان‌سریک (7 بخش) و داتیک (7 بخش) جمع‌آوری شده بود که پس از ساسانیان تنها یک‌چهارم این اوستا باقیمانده که در قالب پنج بخش یسنا، یشتها، ویسپرد، وندیداد و خرده اوستا هم اکنون موجود می‌باشد.
منبع: iranica.com
