ایران خواستگاه قومیت هاست زیرا به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خودش از گذشته های دور اقوام زیادی را با ادیان، زبان و فرهنگ های مختلف در خود جای داده است. قومیت هایی که حتی از سالهای خیلی خیلی قبل به ایران مهاجرت کردند و در این کشور پهناور ماندگار شدند.
وجود این اقلیت های متعدد در نقاط مختلف ایران نشانگر این واقعیت است که آنها نیز جزیی از ساکنان این کشور به شمار می آیند. یکی از این اقوام ارامنه هستند که در فارسی به آنها ارمنی نیز گفته می شود. ارمنستان ایرانی که شامل جمهوری ارمنستان امروزی می شود تا سال 1828 بخشی از ایران قاجار بود. ایران تا آغاز قرن بیستم یکی از بزرگترین جمعیت ارامنه را در کنار امپراتوری عثمانی همسایه داشت. ارامنه در قرن نوزدهم و بیستم در نوسازی ایران مؤثر و فعال بودند.
پس از انقلاب ایران، بسیاری از ارامنه به جوامع ارمنی دیاسپوریک در آمریکای شمالی و اروپای غربی مهاجرت کردند. امروزه ارامنه بزرگترین اقلیت مذهبی مسیحی ایران به شمار می روند و جمعیت آنان در ایران بین ۸۰ تا ۱۲۰ هزار نفر است. در واقع می توان گفت ایرانیان ارمنی بزرگترین گروه مسیحیان در ایران می باشند. جوامع ارمنی ایرانی، علیرغم مهاجرت گسترده به سرزمین های خارجی در طول سالیان، هنوز یک اقلیت پر جنب و جوش با حضور قوی هستند. این را از چندین تابلوی مغازه‌های دوزبانه به زبان فارسی و ارمنی در برخی از محله‌های ارمنی‌نشین تهران و سایر شهرها می‌توان دید.
ارامنه پس از استقرار در ایران و آمیختگی با ایرانیان بسیاری از آداب و رسوم ایرانیان را پذیرفتند. پایتخت تهران میزبان بزرگترین جامعه ارامنه ایران است. محله‌های معروفی وجود دارند که به خاطر میراث قدیمی ارمنی‌شان که در کلیساها و فروشگاه‌های قومی آنها تجسم یافته است، شناخته می‌شوند. «مجیدیه»، «نارمک»، «بهجت آباد» و «زرکش» از جمله محله‌هایی هستند که با سنت ادامه‌دار ایرانیان ارمنی غنی شده‌اند.
فرهنگ ارمنی سرشار است از جشن و عید. از اعیاد مهم ارمنی ها عید وارتانانک و عید روز فرهنگ از مهمترین آنهاست. عید وارتانک سالروز قیام ملی ارامنه به رهبری وارتان مامیکونیان و عید فرهنگ گرامیداشت سالروز ابداع الفبا و خط ارمنی توسط مسروپ ماشتوس می باشد. از جمله جشن‌های بسیار کهن دو ملت ایرانی و ارمنی جشن باریگندان ارمنی و یا برغندان ایرانی است که شیوه برگزاری آن میان دو تیره دارای همانندی‌های بسیاری است که برپایی این جشن و سرور پیش از ایام روزه بزرگ بیانگر شادی و خرسندی دو قوم از فرا رسیدن روزهای روزه بوده است و معنی واژه باریگندان در ارمنی شادمانی است و این جشن از جشن‌های پیش از پذیرش مسیحیت هم‌زمان با جشن ناواسارد برگزار می‌شد که از ویژگیهای برجسته این جشن، برابری کامل در آن روز میان اقشار و لایه‌های جامعه و آزادی انتقاد از بزرگان و توانگران بود و در روز باریگندان معمولاً سفره شام رنگین‌تر و مفصل‌تر از شب‌های عادی است که از جمله عادات دیگر این روز استفاده از نقاب و برگزاری شب نشینی با نقاب می‌باشد.
کریسمس ارامنه در ایران
اگر در کریسمس سری به محله های ارمنی نشین بزنید رنگ و بوی کریسمس را به خوبی میتوانید ببینید.
از آنجایی که کریسمس در 25 دسامبر در اکثر نقاط جهان مسیحیت جشن گرفته می شد، اقلیت مسیحی ایران تازه به تدارک مراسم کریسمس مشغول می شوند تا چند روز بعد جشن خود را برگزار کنند. همانند سایر مسیحیان ارتدوکس، ارامنه ایرانی کریسمس را در 6 ژانویه جشن می گیرند درواقع یک روز زودتر از ارتدکس های روسی و یونانی.
اما در سال های اخیر، به نظر می رسد جشن های کریسمس شور و زرق و برق سابق خود را در محله های عمدتا ارمنی نشین مانند مجیدیه از دست داده است. این احتمالاً مربوط به روند مهاجرت ارامنه است که چند سالی است ادامه دارد. با این حال، مقصد شماره یک این افراد، سرزمین تاریخی آنها ارمنستان نیست، بلکه گلندیل در شهرستان لس آنجلس، کالیفرنیا است.
رابرت صفریان، منتقد سینما می‌گوید: «مهاجرت یکی از قدیمی‌ترین اقلیت‌های قومی و مذهبی، موضوع داغ جوامع ارمنی و رسانه‌های آنها بوده است، اما آنچه که گیج‌کننده است این است که چگونه این موضوع توسط رسانه‌های اصلی نادیده گرفته شده است؟» به عقیده وی جامعه بزرگتر علاقه ای به شنیدن مشکلات جامعه کوچکتر ندارد.
بر اساس سرشماری سال 2000 ایالات متحده، گلندیل محل سکونت 65343 ارمنی است که 34.1٪ از کل جمعیت آن را تشکیل می دهد که جمعیت آن ها نسبت به سال 1990 زمانی که تعداد 31402 ارمنی-آمریکایی در شهر بود، افزایش یافته است. این شهر خانه یکی از بزرگترین جوامع ارمنی خارج از ارمنستان است. صفریان در باره مهاجرت تمام دوستانش می‌گوید وقتی می‌بینی همه می‌روند و تنها می‌مانی، مقاومت در برابر مهاجرت سخت می‌شود.
ارمنی های ایران مشاهیر زیادی نیز پرورانده اند و تاثیر به سزایی در علم و هنر این کشور داشته اند. کسانی مثل:
آودیس اوهانجانیان
او یک معمار زبر دست و حاذق بود و آثار بسیاری همچون خیابان اصلی تبریز را از خود بجای گذاشته.
پل آبکار
پل آبکار یکی از رهبران جنبش مدرنیستی در ایران بود و ساختمان های او به خوبی با شرایط محلی سازگار بود. ساختمان های او با ویژگی های منحصر به فرد طراحی او کاملاً قابل تشخیص است. او یکی از اولین معمارانی بود که از ترکیب سنگ و آجر به شیوه ای بسیار با ظرافت در ساخت خانه ها استفاده کرد.
آلفرد یعقوب‌زاده
یعقوب‌زاده تجربه‌های ارزشمندی در زمینۀ عکاسی از آئین‌ها، مراسم مذهبی و سنت‌ها در بیش از ۲۴ کشور دارد. وی این مجموعه را در کتابی با عنوان مسیحیت در جهان منتشر و نمایشگاه این عکس‌ها را در میلان، بوداپست، پاپونیان و چند شهر دیگر اروپایی برپا کرده است.
کسب رتبۀ نخست جشنوارۀ جهانی هنر و نیایش و همچنین جشنوارۀ روزنامه‌نگاری لیل فرانسه و کسب جایزۀ وُرد پرس فوتو برای عکس‌های جنگ ایران و عراق از جمله جوایز و افتخاراتی است که وی تاکنون به دست آورده.
منبع:
financialtribune.com/
tarikhirani.ir
