او شهید روشنگری، خطیب، ادیب و فیلسوف، سخنور، تئوریسین جمهوری‌خواهی، مبارز اجتماعی و مهم‌ترین سیاستمدار رم باستان به شمار می‌رود در حین فرار به دست عوامل دولتی به قتل رسید.
سیسرون همواره برای دفاع از طبقات متوسط جامعه می‌کوشید، چرا که خود نیز از طبقات پایین اشراف بود و سال‌ها به‌عنوان وکیل، به دفاع از عدالت، انسانیت، عقل‌گرایی و جمهوری‌خواهی پرداخت. سیسرون همچون افلاطون ابتدا شاعر بود و سپس فیلسوف گشت و معتقد بود، بدون عدالت هیچ دولتی قابل دوام نیست.
فلسفه در نظر او چیزی است که انسان را از خرافات، غیب‌گویی و فرصت‌طلبی بازمی‌دارد. سیسرو ایده آلیسم یونانی را با رئالیسم رومی مخلوط کرد تا حقوق رومی را بر اساس اندیشه افلاطون و مکتب رواقی یونانی زمان خویش پایه‌گذاری کند.
اگر افلاطون را یک نابغه زبان بدانیم، باید سیسرون را یک نابغه عملگرا در سیاست و خالق واژه‌های نوین اجتماعی سیاسی بنامیم. سیسرون همواره بر این باور بود که مردم را باید با فلسفه و دانش زمان خود آشنا نمود تا نیازهای جمهوری و نقش خود در آن را بهتر بشناسند. آگوستین، یکی از حاکمان آن زمان روم می‌گفت: «سیسرو یک استاد زبان بود که قلبی پر از عشق به وطن داشت. سیسرو نه‌تنها سخنرانی مشهور بلکه یک نظریه‌پرداز در هنر سخنوری بود.»
آثار سیسرون شامل مقاله، نامه، سخنرانی و بحث‌های فلسفی و سیاسی هستند. موضوع آثار فلسفی او عبارت‌اند از وظایف انسانی، ماهیت خدایان و مرزهای نیکی و بدی. آثار او همچون دایرةالمعارفی هستند که در فلسفه، واژه‌ها و مفاهیم را به خوانندگان خود معرفی و عرضه می‌کند و برای نسل‌های بعد از خویش میراثی گران‌بها تا به امروز جای گذاشته است
از جمله آثار سیسرو، ۵۸ سخنرانی، ۴ جلد نامه و مکاتبات و ۵ جلد نوشته‌های دیالوگی، می‌باشند که چهار جلد نامه‌های او سندی خلاصه، از زمان و زندگی پرفراز و نشیب او هستند.
منبع: مجله روشنفکر
