در کتب تاریخی قدیم از این رود با نام "رود اخشین" یاد کردند، و علت آن ریشه در این موضوع دارد که این رود در مناطق کوهستانی مسیر خود پر تلاطم و خروشان است اما چنانچه به ناحیه هموار دشتستان میرسد آرام میگرد که علت آن به دلیل گذشتن از اراضی نمکی مایل به شور در این دشت است.
رودخانه دالکی یک رود دایمی به طول ۲۲۵ کیلومتر است. این رود که حوزه آبریز آن حله است در مسیر ، خود از دل شهرستان‌های کازرون، دشتستان و بوشهر عبور می کند.و پس از عبور از شهرستان کازرون وارد دشتستان می‌شود.
رود دالکی از ارتفاعات بین دریاچه فامور و دشت ارژن در غرب شیراز سرچشمه میگیرد و و در مسیر پرفراز و نشیبش رودخانه‌های سرخون و شیرین‌رود به آن میپیوندند و پس از حیات بخشی و سیراب نموندن زمین ها، مزارع و قنات های سر راهش به مسیر خود ادامه داده و پس از وارد شدن آب چشمه‌های گوگردی به آن در محلی به نام چم درواهی واقع در ۱۵ کیلومتری شمال برازجان با اتصال به رودخانه شاپور، در نزدیكی روستایی به نام رمله در خلیج همیشگی فارس آرام میگیرد. این رود در قسمت علیا به جز درحوالی برازجان به دالکی شهرت دارد ولی پس از دریافت آب شاهپور، حله نامیده می‌شود.
مشیرالملک شیرازی که فرد نیکوکاری بود پل معتبری از سنگ و ساروج در چند کیلومتری شمال شرقی دالکی بر روی این رودخانه احداث کرد که در ابتدا محل عبور و مرور قافله ها و کاراون ها بودو بامرور زمان مورد استفاده اتومبیل ها قرار گرفت.
امروزه سد شبانکاره در نزدیکی بخش سعدآباد بر روی این رودخانه احداث شده که اطراف آن و پوشش گیاهی بخش شمالی رودخانه،مکانی را برای گردشگری و گزران اوقات فراغت اهالی و گردشگران فراهم آورده است.
منبع: پایگاه اطلاع رسانی شهر دالکی
