تأسیس پادشاهی ساسانی جان تازه‌ای به دین زرتشت بخشید و فرصت و فضای مناسبی را برای گسترش آن و نفوذ هرچه بیشتر روحانیان زرتشتی فراهم کرد؛ شاهان و روحانیان، خود را مروج و مبلغ دین زرتشت می‌دانستند.
بر اساس متون پهلوی و اسناد بازمانده از آن دوران، سلسله‌مراتب دستگاه روحانیت با دستور پادشاهان و با تهیه مُهرهای ویژه‌ای مقام هر روحانی به نظم و قاعده درآمد و مشخص گردید.
یکی از این مقام‌ها هیربد بود که معنای لغوی آن دین آگاه است ریشه
ی واژه آن را از پرستار یا روحانی آتش می‌دانند و بیش از هر چیز به معنای آموزگار دینی است.
اطلاعات ما دربارهی جایگاه هیربدان در ساختار اداری و تشکیلاتی روحانیت ساسانی، بسیار اندک است و بیشترِ اطلاعاتی که موجود است، متعلق به منابعی است که در سده سوم و چهارم هجری تدوین شده‌اند بر اساس اسناد زرتشتی و منابع پهلوی هیربد را در نقش آموزگار دینی معرفی می‌کند اما منابع اسلامی آن را به معنی خادم و نگهبان آتش می‌دانند. اما نکته‌ای که به‌وضوح مشخص است، تمامی منابع صلاحیت داشتن هیربدان در امور خادم آتش و آموزگار بودن را به‌نوعی تأیید کرده‌اند
مرکز آموزش هیربدان را در آن زمان هیربدستان می‌گفتند؛ جایی که آموزش آیین‌ها و وظایف دینی هیربدان و موبدان در آنجا صورت می‌گرفته است
هیربدان هیربد، بلندپایه‌ترین عنوان را در میان هیربدان به خود اختصاص داده و در دوران پادشاهان ساسانی، در زمره‌ی بلندپایه‌ترین مقام‌های روحانی به شمار می‌رفته است. هیربدان در اواخر دوران ساسانی اهمیت به سزایی یافتند؛ آن‌ها در اصلاحات انوشیروان، تنها رده از روحانیون هستند که نامشان در فهرست بخشودگی مالیات سرانه بوده است.
به طور خلاصه سازمان و تشکیلات اداری دستگاه روحانیت در حکومت ساسانی، تابعی از رویدادهای سیاسی، دینی و اجتماعی آن دوران بوده است. این تشکیلات و سازوکار آن مبتنی بر الگوی قدرت پادشاهی بود و به‌موازات رویدادهای سیاسی، دینی و اجتماعی که در پادشاهی رخ می‌داد، شکل می‌گرفت و رشد می‌کرد.
منبع: مقاله بررسی فرایند شکل‌گیری سلسله‌مراتب روحانیت در عصر ساسانی
