ادبیات کلاسیک گونهای از ادبیات است که به عنوان الگویی کهن برای خلق آثار و نوشتههای جدید عمل میکند. علاوه بر این خواندن ادبیات کلاسیک کمک میکند خود و اصالت کارهایی است که انجام میدهیم را بهتر شناسایی کنیم. ریشهی بسیاری از رفتارهای حال حاضر ما مربوط به فرهنگی است که سالیان بسیار دور در ما شکل گرفته است و با خواندن آثار ادبیات کلاسیک فارسی میتوانیم با این ریشهها آشنا شویم.
شاید ما از طریق شنیدن داستانهای فولکلور با ادبیات کلاسیک فارسی آشنا شده باشیم مثلا داستان نبرد رستم و سهراب و یا یوسف و زليخا را از زبان دیگران شناخته باشیم اما از ادبیات و کلام منحصربهفرد این کتابها غافل ماندهایم.
هفت اورنگ جامی یکی از آثار جذاب کلاسیک فارسی از عبدالرحمن جامی است که شامل هفت مثنوی است، سه مثنوی «یوسف و زلیخا»، «لیلی و مجنون» و «سلامان و ابسال» درونمایه عاشقانه دارند. «سلسله الذهب»، «سبحه الابرار» و «تحفه الاحرار» مضامین آموزنده را روایت میکنند و «اسکندرنامه» آموزنده و حماسی است.
به دلیل همزمانی سرودن هفت اورنگ توسط عبدالرحمن جامی با دوران طلایی نگارگری در دورهی تیموریان و حضور «کمالالدین بهزاد» در دربار «سلطان حسین بایقرا»، این منظومه در زمان حیات جامی تصویرگری شد. نگارههای داستانهای هفت اورنگ در کارگاه «ابراهيم ميرزا» به صورت مصور درآمد که به «هفت اورنگ ابراهیم میرزا» یا «جامی فریر» معروف هستند.
اورنگ پنجم مثنوی عاشقانه «یوسف و زلیخا» است که به سبک «خسرو و شیرین» «نظامی» و «ویس و رامین» «فخر گرگانی» سروده شده است. «یوسف و زلیخا» با ذکر نام خدا و بیان معراج پیامبر شروع میشود که برای سرودن این مثنوی جامی از داستان حضرت یوسف در قرآن استفاده کرده همچنین از روایتهای تورات در مورد پیدایش نیز بهره گرفته است.
که در پایان ابیاتی درخشان از این کتاب میخوانیم:
به کعبه رفتم و زآنجا هوای کوی تو کردم
جمال کعبه تماشا به یاد روی تو کردم
شعار چو دیدم سیاه، دست تمنا
دراز جانب شعر سیاه موی تو کردم
چو حلقه در کعبه به صد نیاز گرفتم
دعای حلقه گیسوی مشکبوی تو کردم
نهاده خلق حرم، سوی کعبه روی عبادت
من از میان همه، روی دل به سوی تو کردم
مرا به هیچ مقامی نبود غیر تو کامی
طواف و سعی که کردم به جستجوی تو کردم
به موقف عرفات ایستاده خلق، دعاخوان
من از دعا لب خود بسته، گفتگوی تو کردم
فتاده اهل فتی در پی منی و مقاصد
چو جامی از همه فارغ من آرزوی تو کردم
منبع: فیدیبو