روز ۲۵ فروردین را در تقویم به نام این شهر نامیده‌اند. یک روز نمادین براى تولد دوباره شهرى که قدمت تاریخى‌اش به سه هزار سال پیش برمى‌گردد. ذکرش در اوستا شده و از ساسانیان تا صفاریان و از اسکندر مقدونی تا هوتکیان و تیموریان، لشکرگشایان بسیاری اینجا شمشیر زده‌اند.
هرات یکى از سه شهر بزرگ افغانستان است. مرکز مهم اقتصادى و از شهرهاى خواهر با مشهد، بلخ و قندهار است. با مردمانی از اقوام مختلف و بیشترشان فارسى زبان.
هرات شهری که در مسیر جاده ابریشم و در محل تلاقی تمدن‌ها قرار گرفته و رودخانه هریرود از دلش گذشته است. اسکندر مقدونى بیش از پنجصد سال قبل از میلاد به آن هجوم آورد و یرانش کرد، ولی دوباره بنایش از نو گذاشته شد ارگ معروفش که به نام قلعه اختیارالدین معروفست هنوز پا برجا و باقیست.
بناهاى پرعظمت این شهر بخشی از میراث فرهنگی جهانیست، باعث گردیده آنرا 'مروارید خراسان' بنامند، ارگ هرات، مسجد جامع، گازرگاه شریف (آرامگاه پیر هرات)، شاهرخ میرزا، مناره‌ها، مسجد گوهرشاد بیگم و چشت شریف از جمله این بناهای تاریخی در دل این شهر با تمدن است. علاوه بر همه ی اینها مقبره‌ها و آرامگاه‌های مولانا واعظ کاشفی، جامی، امام فخر رازی، شهزاده قاسم، شهزاده عبدالله، سلطان آغا، خواجه غلطان ولی، ملا ناسفنج وسید عبدالله مختار، قدمت و عظمت فرهنگی این شهر را به رخ هر بازدید کننده‌ای می‌کشد و همه ی اینها باعث گردیده امروزه هرات از جمله هزار شهرى باشد که یونسکو مرکز علمى فرهنگى سازمان ملل متحد، بنا بر ارزش فرهنگى و تاریخیش آن را در لیست خود ثبت کرده باشد.
در این سال‌ها که هر روز خبر انتحار و انفجار و سربریدن و آدم‌ربایى، تقریبا هر روز از هر گوشه اش به گوش ما می‌رسد، نباید این موضوع را از خاطرمان ببریم که هرات بارها در تاریخ پرفراز نشیبش آماج حمله قرار گرفته، ویران گشته و سوخته است اما همچون ققنوسی از خاکستر خود دوباره سربرآورده و زنده گشته است.
منبع: مقاله روز هرات
