یکی از قدیمی ترین شهرهای تاریخ اسلام، واقع در ۱۲۰ کیلومتری شمال بغداد می باشد. شهری که زادگاه منجی وعده داده شده جهان بوده و آرامگاه دو تن از امامان شیعیان، یعنی امام هادی و امام حسن عسکری (علیه السلام) در آن واقع شده است. شهری که قریب به ۵۰ سال پایتخت عباسیان بوده، یعنی شهر سامرا.
سامرا با اینکه زیارتگاه۲ تن از امامان شیعیان است اما پس از انتقال پایتخت عباسیان به بغداد، آرام آرام رو به نابودی رفته تا جاییکه هم اینک نیز پس از گذشت سال ها و عمران و آبادانی شهرها، توسعه و پیشرفت چشمگیری را ندیده است.
قدمت بالای این شهر بر همگان آشکار است، همچنین در گذشته باستان شناس مشهور آلمانی یعنی هرزقلد در این شهر ظروفی سفالی مربوط به هزاره ششم قبل از میلاد کشف کرده که خود مهر محکمی بر اعتبار و قدمت سامرا می باشد.
نام سامرا نیز در انواعی از کتب تاریخی ذکر شده که یک نام آرامی می باشد و مشابه سایر نام های آرامی یعنی کربلا، عکبرا و حروا، با یک الف بدون همزه نوشته می شود؛ همچنین بنا بر سخنان هرزقلد، نام سامرا در واقع تحریف شده نام آشوری آن مکان یعنی " سرمارتا " می باشد که در کتبیه های آشوریان نیز عنوان شده است.
دستور ساخت این شهر نیز در سال های ۲۲۱ هجری قمری توسط معتصم عباسی صادر شد. حاکم عباسی که توجه ویژه ای به معماری و هنر در ساخت و ساز ها داشت، بدین منظور بهترین افراد این زمینه را از جای جای کشور های اسلامی گرد هم آورده تا یک شهر درخور حکومت و پایتخت ایجاد کنند.
از مهم ترین ویژگی های ساختاری سامرا می توان به انواعی از ساختمان ها و محلات برای تمامی اقشار جامعه، از فقیر تا غنی و کشاورز و سرباز اشاره داشت که همگی به لطف معماران زبردست بنا شده اند. همچنین یکی از نماد های شهر سامرا مسجد جامه بزرگ و پهناور آن است که ماجرای ساخت آن نیز می تواند جالب باشد! مسجد جامعی که در ابتدا ساخته شده بود نتوانست نظر حاکم را جلب کند؛ او دستور تخریب مسجد را صادر کرده و درخواست ساخت مسجدی بزرگ و باشکوه را داشت که همین گونه هم شد.
مسجد جامع سامرا با طولی نزدیک به ۲۴۰ و عرض ۱۵۶ متر یکی از شاهکارهای معماری اسلامی به شمار می رود که مساحتی بالغ بر ۳۷۴۴۰ مترمربع را دارا می باشد. این مسجد در زمان ساخت خود یعنی سال ۲۳۷ هجری قمری، بزرگترین مسجد جهان اسلام به شمار می رفت. از دیگر ویژگی های این بنا باید به وجود ۱۶ ورودی اشاره کرد که طبق مورخان اسلام، توانایی رقابت با مسجد جامع اموی دمشق را دارا بوده است.
سامرا جدای از معماری خاص، بخاطر زیارتگاه های متعدد و آرامگاه چندی از بزرگان دینی همیشه مورد توجه مسلمانان بوده است. این شهر مدفن 2 تن از امامان بزرگ اسلام، یعنی امام علی النفی و امام حسن عسکری می باشد که به عسکریین معروف است. همچنین سردابی که عبادتگاه و محل استراحت امامان بوده و زادگاه امام زمان (عج) می باشد در این شهر واقع شده است.
همچنین مرقد نرجس خاتون و حکیمه خاتون، جده و مادر امام حسن عسکری و حسین ابن هادی نیز در سامرا واقع شده و در این شهر به خاک آرامیده اند.
منبع: https://fa.wikifeqh.ir
