به گفته مولانا شاعر بلند آوازه ایرانی که خود را عضوی از دراویش میدانست هرکسی که راحتی و آسایش میخواهد چه در دنیا و چه در آخرت باید درویشی اختیار و هرکس که عذاب و بلا در دنیا و آخرت میخواهد دلبستگی به امیال دنیایی اختیار کند از نظر مولانا درویشی به هیچ وجه ناتوانی یا گدایی نیست بلکه دل بسته و بنده مال و عوامل دنیایی نبودن است که خود و اجدادش از این دسته بودند با اینکه از مال و مقام بالایی نیز برخوردار بودند اما این را برای کمک به اطرافیان استفاده میکردند. دراویش برای صدا زدن و نام بردن از خدای خویش از کلمه هو استفاده میکنند که به طور کلی در زبان فارسی معنی ای ندارد اما در زبان عربی به معنی او میباشد همچنین در آیه لا الله الی هو، هو به معنی او و به خدا اشاره دارد و به اصطلاح عرفانی به ذات و کمال بلند بالای خداوند که تمام هستی از آن اوست و به او بر میگردد نیز اشاره میکند.
لازم به ذکر است در تقویم ملی ایران روز سوم اسفند ماه را به عنوان روز درویش نامگذاری کردهاند.
امروزه دراویش را معمولاً با لباسهایی ساده و گشاد اغلب با رنگی سفید و موها و ریشهای بلند میبینیم گاهی حتی گفته شده است که خاک و شیشه میخورند و بر روی سنگ میخوابند تا به اعتقاد خودشان از تعلقات دنیایی جدا شوند همچنین در افسانه های عامیانه، دراویش را غالباً با توانایی معجزه و قدرت های ماوراء طبیعی توصیف می کنند.
چیست دنیا از خدا غافل بدن ................. نی قماش و نقره و میزان وزن
مال را کز بهر دین باشی خمول ............ نعم مال صالح، خواندش رسول
آب در کشتی هلاک کشتی است ......... آب اندر زیر کشتی پشتی است
چونکه مال و ملک را از دل براند ........... زان سلیمان خویش جز مسکین نخواهند
باد درویشی چو در باطن بود .................. بر سر آب جهان ساکن بود
گرچه جمله این جهان ملک ویست ...... ملک در چشم دل او لاشی است
منبع: حمزه نت/ فرقهها/ عرفان و حکمت در پرتو قران و حکمت