سال ۱۲۷۰ در محله سرخاب تبریز، کودکی به دنیا آمد که نامش را محمدتقی گذاشتند.تحصیلات ابتدایی خود را در تبریز به پایان برد و تکمیل تحصیلاتش به تهران آمد و وارد مدرسه نظام شد.
«محمدتقی پسیان» پنج سال در این مدرسه آموزش دید به درجه سروانی رسید به عنوان فرمانده گروهان به مأموریت همدان اعزام شد. بعد از برقراری امنیت راه همدان به تهران بازگشت و با اتمام دوره به درجه سرگردی ارتقا یافت و به پاس موفقیت در مأموریت همدان از وزارت جنگ مدال طلای نظامی گرفت.
هم زمان با انتصاب او به فرماندهی گردان همدان جنگ جهانی اول آغاز شد. با تشکیل دولت مهاجرین در صف مقدم وطن خواهان حکومت مهاجرین قرار گرفت و در ۱۲۹۴ حمله معروف «مصلی » به روسها حمله کرد و ضمن شکست دادن و خلع سلاح آنها همدان را از منطقه نفوذ نیروهای روسیه خارج ساخت . پسیان و یاورعزیزالله خان ضرغامی دفاع از همدان را در مقابل هجوم قوای روسی سازماندهی کردند اما به سبب برتری کمی و کیفی ارتش روسیه ناگزیر از عقب نشینی به کرمانشاه شدند. پس از این ناکامی پسیان از فرماندهی قوا کناره گیری کرد و به آلمان رفت . در آلمان تحصیلات نظامی را ادامه داد نخست در نیروی هوایی آلمان و سپس در پیاده نظام به تحصیل و تمرین همت گمارد.
با پایان گرفتن جنگ جهانی اول در ۱۲۹۷ به ایران بازگشت . در همان سال و به درجه کلنلی (سرهنگی) ارتقا یافت و در دولت مشیرالدوله به فرماندهی ژاندارمری خراسان منصوب گردید.
در هنگام كودتاي سيد ضياء، قوام‌السلطنه والی خراسان بود پس از كودتا، خبر رسيد كه قوام درصدد انجام اقداماتي عليه سيد ضياء است. سيد ضياء نيز مخفيانه به پسيان دستور داد تا او را دستگير و روانه تهران كند. كلنل پسيان كه از ماهيت نخست وزير كودتا مطلع نبود و از طرفي قوام را عنصري ضدمردمی می‌شناخت، دستور دولت را اطاعت كرده و ۱۳ فروردين ۱۳۰۰ قوام و عده‌اي از مسوولان شهر را دستگير و تحت الحفظ روانه تهران كرد. دوماه پس از اين واقعه، كابينه سه ماهه سيدضيأ سقوط كرد و قوام كه در زندان بود آزاد و مأمور تشكيل كابينه شد. پس از سقوط حکومت سید ضیاءالدین، قوام السلطنه به نخست وزیر شد و کلنل پسیان مقامش برکنار کرد. ولی پسیان کفیل جدید ایالت را از کار بر کنار نمود و خود شخصاً استانداری را بر عهده گرفت. با این اقدام، برای حکومت مرکزی مسلّم شد که او علیه دولت قیام کرده است و حاضر به اجرای دستورات نیست. قوام السلطنه به رؤسای ایلات متوسل شد و درخواست کمک کرد تا کلنل را دستگیر کنند. قوایی از طرف ایلات گردآوری و به سمت مشهد حرکت داده شد. کلنل برای دفع خطر، به استقبال آنها رفت و در نزدیکی قوچان جنگ سختی میان طرفین درگرفت. پس از چندی زد و خورد و وارد آمدن تلفات سنگین به دو طرف، مهمّات قوای کلنل تمام شد و خود در دهم مهر ۱۳۰۰ش به قتل رسید وپس از آن سر از تنش جدا کردند.
به این ترتیب قیام محمدتقی خان پسیان که از دوازدهم فروردین ۱۳۰۰ شروع شده بود در نهم مهر همان سال پایان یافت.
در تشییع جنازه با شکوه کلنل محمدتقی خان پسیان عارف قزوینی شعری برای سنگ قبر وی سرود و بر روی این سنگ قبر حک شد.
این سر که نشان سرپرستی‌ست امروز رها ز قید هستی‌ست
با دیده ی عبرتش ببینید کاین عاقبت وطن‌پرستی‌ست
منبع: https://kartvelebi.blogsky.com/ امردادنيوز
www.JADVALKATIBEH.com..........................................Instageram:Magazine.Katibeh........................................YouTube:Katibeh Magazine
