ژنرال تُوْماسن نازاربکیان (ارمنی: Թովմաս Հովհաննեսի Նազարբեկյան؛ ۴ آوریل ۱۸۵۵ – ۱۹ فوریهٔ ۱۹۳۱) یک ژنرال اهل ارمنستان در ارتش روسیه در قفقاز و دیرتر 

سپهبد سرشناس در اولین جمهوری ارمنستان بود.

وی در سال ۱۸۷۴ میلادی تحصیل نظام را در آکادمی نظامی مسکو به پایان رساند و وارد ارتش روسیه شد. اولین فعالیتهای نظامی او به عنوان فرمانده در جنگ روسیه و عثمانی (۱۸۷۷-۱۸۷۸) و جنگ روسیه و ژاپن (۱۹۰۴-۱۹۰۵) بودند. بخاطر مشارکت در حمله به قلعه آرداهان در طی جنگ روسیه و عثمانی (۷۸–۱۸۷۷) نشان سنت استانیلائوس به وی اعطا شد. همچنین بخاطر موفقیت در اَرزروم نشان سنت آنا به وی اعطا شد. در سال ۱۹۰۲ به درجه کلنلی ترفیع یافت. سال‌ها بعد در جنگ روسیه و ژاپن (۰۵–۱۹۰۴) نازاربکیان به خاطر نقش برجسته اش در طی نبرد موکدن به دریافت شمشیر طلایی به خاطر شجاعت مفتخر شد. پس از جنگ نیز در سال ۱۹۰۸ به درجه سرلشکری نایل شد. به دنبال وقوع جنگ جهانی اول او به عنوان ژنرال برای جبهه قفقاز انتخاب شد.

• اولین جمهوری ارمنستان

نازاربکیان به عنوان اولین رئیس ستادکل نیروهای مسلح اولین جمهوری ارمنستان برگزیده شد. وی دانش و تجربیات خویش را برای ایجاد ارتش منظم ارمنستان به کار برد؛ و در تاریخ ۱۵ ژوئیه ۱۹۱۹ درجه سپهبدی به وی اعطا شد.

در حین اتحادیه شوروی شدن ارمنستان او به همراه دیگر افسران ارمنی بازداشت شد، اما چهار ماه بعد آزاد شد. او در زادگاهش سکونت گزید، و مجموعه خاطرات دربارهٔ لشگرکشی قفقار بین سال‌های ۱۹۱۴تا ۱۹۱۸ را به رشته تحریر درآورد. نازاربکیان تا زمان مرگش در سال ۱۹۳۱ در تفلیس باقی ماند.

www.JADVALKATIBEH.com ............................................. Instageram: Magazine.Katibeh ................................................. YouTube: Katibeh Magazine